Diabetische voetwonden
Onder een diabetische voet wordt verstaan: ” een verscheidenheid aan voetafwijkingen die ontstaan ten gevolge van neuropathie, vaatafwijkingen, “limited joint mobility” en andere gevolgen van metabole stoornissen, die meestal in combinatie voorkomen bij patiënten met diabetes mellitus" (CBO richtlijn 2007 ).
In 2005 hadden in Nederland minimaal 19.500 patiënten (3% van de totale diabetespopulatie) een voetulcus. Bij ongeveer 15% van deze patiënten leidde dit tot een amputatie van (een deel van) het been. Diabetische voetwonden hebben vaak een slechte genezingstendens. Genezing duurt vaak twee tot vijf maanden waarbij intensieve behandeling nodig is. Vaak gaat dit gepaard met ziekenhuisopnamen, en verlies van mobiliteit en kwaliteit van leven. Bij het ontstaan van een diabetische voetwond zijn meestal verschillende mechanismen gelijktijdig betrokken. Daarom worden deze wonden steeds vaker via een multidisciplinaire benadering behandeld om zo genezing te bevorderen, nieuwe wonden te voorkomen en amputaties, verlies van kwaliteit van leven en kosten te voorkomen.
In 2005 hadden in Nederland minimaal 19.500 patiënten (3% van de totale diabetespopulatie) een voetulcus. Bij ongeveer 15% van deze patiënten leidde dit tot een amputatie van (een deel van) het been. Diabetische voetwonden hebben vaak een slechte genezingstendens. Genezing duurt vaak twee tot vijf maanden waarbij intensieve behandeling nodig is. Vaak gaat dit gepaard met ziekenhuisopnamen, en verlies van mobiliteit en kwaliteit van leven. Bij het ontstaan van een diabetische voetwond zijn meestal verschillende mechanismen gelijktijdig betrokken. Daarom worden deze wonden steeds vaker via een multidisciplinaire benadering behandeld om zo genezing te bevorderen, nieuwe wonden te voorkomen en amputaties, verlies van kwaliteit van leven en kosten te voorkomen.
Classificatie
Basislijden (type ulcus)
Niet-geïnfecteerd of geïnfecteerd
Basislijden (type ulcus)
- Neuropathisch
- Neuropathisch/ischemisch
- Ischemisch Luxerend(e) moment(en) en directe aanleiding
- Oppervlakkig
- Diep
Niet-geïnfecteerd of geïnfecteerd
De oorzaken van een diabetische voet zijn:
- Zenuwbeschadiging of neuropathie;
- Vaatproblemen of verminderde doorbloeding van de benen en voeten;
- Beperkte gewrichtsbeweeglijkheid;
- Infectie;
- Een combinatie van bovenstaande factoren.
Categorie
Classificeer het voetulcus op basis van bovenstaand onderzoek als volgt:
- Neuropathisch, neuro-ischemisch of ischemisch.
- Niet-geïnfecteerd of geïnfecteerd, waarbij sprake kan zijn van een milde, matige of ernstige infectie volgens de PEDIS criteria (zie module Diagnose infectie diabetisch voetulcus). Indien er sprake is van infectie wordt de waarschijnlijkheid op een mogelijke osteomyelitis ingeschat.
- De grootte, weergegeven in cm2.
- Oppervlakkig (= niet dieper dan huid of subcutis) of diep (dieper dan huid en subcutis).
- De anatomische locatie wordt minimaal beschreven als plantair of niet plantair; hiel, midvoet, voorvoet of teen.
- Luxerend moment(en) en directe aanleiding.
Er zijn veel verschillende classificatiesystemen voor een diabetische voet ulcus.
Een veel gebruikt systeem in Nederland is: University of Texas classificatie.
Diepte
- Graad 0 Genezen wond of risico voet
- Graad 1 Oppervlakkige wond, niet tot pezen, kapsel of bot
- Graad 2 Wond penetreert tot op kapsel of pees
- Graad 3 Wond penetreert tot op bot of in het gewricht
Stadium
- Stadium A Goed doorbloede, niet geïnfecteerde wond
- Stadium B Niet ischemische, geïnfecteerde wond
- Stadium C Ischemische, niet geïnfecteerde wond
- Stadium D Ischemische en geïnfecteerde wond
Behandeling
De behandeling van een diabetische voet wond is gericht op:
De behandeling van een diabetische voet wond is gericht op:
- De oorzaak wegnemen: hierbij kunt u denken aan bijvoorbeeld druk verlagen, bloedvoorziening optimaliseren en infectie bestrijden;
- Het stabiliseren van de bloedsuikerwaarde;
- Het voorkomen van nieuwe wonden.
Preventieve maatregelen
Er zijn vier preventieve maatregelen, waar ten alle tijde aandacht aan besteed moet worden:
- Het geven van voorlichting; wat kan de patiënt zelf ondernemen om een voetwond te voorkomen?
- Het geven van voetverzorgingadvies;
- Het geven van een schoenadvies; bij veel diabetes patiënten veranderd de vorm van de voeten in de loop der jaren. Hierdoor kunnen confectieschoenen gaan knellen en drukwonden geven. Veelal krijgen daarom deze patiënten orthopedische schoenen;
- Het screenen op risicofactoren zoals gevoel in de voeten, orthopedische afwijkingen van de voeten en visusproblemen (als iemand slecht kan zien dan kan hij ook zelf slecht zijn voeten controleren).